Prūsiškas žodis
Visame žodyno tekste
Reikšmė
Rasta žodžių: 1
Vytautas Mažiulis, Prūsų kalbos etimologijos žodynas, 1-ojo leidimo 4 t. 178–179 psl.

swints

swints „šventas (heilig)“ III 3910 [2918], „heylige (heilig) – šventas“ III 4511 [337] (= schwenta VE 1715 nom. sg. fem.), „heylig (heilig) – t. p.“ III 492 [3335] (= schwentas VE 192 nom. sg. masc.), III 493 [352] (= schwentas VE 193 nom. sg. masc.), „sansct – t. p.“ III 633 [4126], III 6323 [438], III 7322 [493], „heiliger – t. p.“ III 796 [5113] (= schwentos VE 3311 gen. sg. fem.), „heyliger (heiliger) – t. p.“ III 7919 [5122] (= schwentas VE 343 nom. sg.), III 816 [5131] (= schwentoses „šventõsios“ VE 3413), „heiliger – t. p.“ III 8119 [535] (= schwentas VE 352 nom. sg.), „s(anct) – t. p.“ III 1034 [6337], III 11119 [6924] adj. nom. sg. masc.; nom. sg. fem. swintai „heilig – šventà“ III 10313–14 [657] (= schwenta VE 4917 nom. sg. fem.); gen. sg. masc. swyntas „heyligen (heiliges) – švento“ II 1115 [1315];
acc. sg. masc. swintan „heiligen – šventą“ I 714 [528], swyntan „heyligen (heiligen) – t. p.“ II 714 [1127], I 96 [535], II 96 [1134], swinte (sk. swinten) „t. p.“ I 1114 [715], swintan „heylig (heilig) – t. p.“ III 2914 [2326] (= schwenta VE 109 acc. sg. masc.), „heyligen (heiligen) – t. p.“ III 4123 [3111] (= schwentoses „šventõsios“ VE 161), III 453 [331] (= schwenta VE 176 acc. sg. fem.), III 4921 [3517] (= schwentaie „šventąją“ VE 1921), „heiligen – t. p.“ III 511 [3520] (= schwentamui VE 1921), „heyligen (heiligen) – t. p.“ III 5916 [414] (= schwentoses „šventõsios“ VE 2412), III 632 [4125] (= schwentò „šventoje“ VE 2515), III 635 [4128] (= schwentos VE 2518 gen. sg. fem.), III 7120 [4718] (= schwentoses VE 304 gen. sg.), „heiligen – t. p.“ 179 III 793 [5111] (= schwentu VE 339 instr. sg.), III 813 [5130] (= schwentu VE 3411 instr. sg.), III 996 [6136], III 1011 [6311], III 1091 [6731], III 11710 [738], III 12324 [7710], III 1279 [7734] (= schwentoses ve 6115 gen. sg.), III 12719 [798] (= schwenta VE 6119 acc. sg. fem.), III 12912 [7919] (= schwentoses VE 629 gen. sg.), III 12916 [7922] (= schwentaie VE 6215 acc. sg. fem.), „heylige (heilige) – t. p.“ III 13118 [814], „heyligen (heiligen) – t. p.“ III 1335 [8112]; acc. sg. fem. swintan „heylige (heilige) – šventą“ I 97 [535], swyntan „t. p.“ II 97 [1134], swintan „t. p.“ III 454 [331] (= schwenta VE 177 acc. sg. fem.), „heyligen (heiligen) – t. p.“ III 592 [3926] (= schwenta „švento“ VE 2319), „heiligen – t. p.“ III 11919 [753] (= schwentąghi VE 592 acc. sg.), III 1216 [7517] (= schwentoye VE 5915 iness. sg.), „heilige – t. p.“ III 12312 [772], III 12720 [798] (= schwenta VE 6119 acc. sg. fem.), swinton „heyligen – t. p.“ III 4317 [3126–27] (= schwentu VE 1618 instr. sg.);
nom. pl. masc. swintai „heylig – šventì“ III 496 [355], „heiligen – t. p.“ III 7321 [492] (= schwenti VE 311 nom. pl.); acc. pl. fem. swintans „heylige (heilige) – šventàs“ III 8518 [553] (= schwentu VE 3619 gen. pl.); gen. pl. (masc.) swintan „heyligen (heiligen) – šventų“ I 98 [71], swyntan „t. p.“ II 98 [1135], swintan „t. p.“ III 455 [332] (= schwentuju VE 178 gen. pl.), „heiligen – t. p.“ III 12721 [799] (= schwentuju VE 6120–21 gen. pl.).
Turime adj. (o/ā- kamienį) pr. *svinta- „šventas“ [plg. ež. Swyntheynen (dk., 1340 m.) ir kt. Gerullis ON 179t.], laikomą skoliniu iš lenk. święty „t. p.“ (Trautmann AS 444, Endzelīns SV 261). Bet čia geriau būtų sakyti: pr. *sventa- „šventas“ (žr. s. v. Swent), veikiamas lenk. święty „t. p.“ šakninio -ię-, savo šaknies vokalizmu buvo perdirbtas į pr. *svinta- „t. p.“.

Papildymai / Komentarai

  • Bibliografijos papildymai

    Lit.: Cheung EDIV 370; Derksen EDSIL 476; Kloekhorst EDHIL 493t.; Mayrhofer EWA II 646t,; Schlerath HS CXIV (2) 285t.; Smoczyński DL 13, SEJL 654.


    Rinkevičius Vytautas, 2013-04-01
  • Liudijimas Danieliaus Kleino „Lietuvių kalbos gramatikoje“ (1653)

    Šis žodis 2 kartus paliudytas ir Danieliaus Kleino „Lietuvių kalbos gramatikoje“. 1653 m. leidimo 18 psl. rašoma: „Pruſſicè, ſzwints pro ſzwents ſanctus, ni pro ne, non.“ Pažodžiui tai verčiu taip: Prūsiškai ſzwints vietoje [lietuviško žodžio] ſzwents „šventas“, ni vietoje [liet.] ne „ne“.

    19 psl. rašoma: „Pruſſicè: ſemie terra, as ego, ſwints ſanctus, ſeimina pro ſzeimina familia, domestici.“ Tai pažodžiui verčiu: Prūsiškai ſemie „žemė“, as „aš“, ſwints „šventas“, ſeimina vietoje [liet.] ſzeimina „šeimyna, namiškiai“.


    Strockis Mindaugas, 2014-01-08
Norite papildyti / pakomentuoti šį etimologijos žodyno straipsnį? Prašome prisiregistruoti.

Esamas vartotojas

Naujas vartotojas

Registracija bus patvirtinta per 48 valandas.